Afyon İş Hukuku

Dostluk (Özet) : Dostluk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ancak hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçekleşen bir düzen değildir. Dostluk, sosyete zarfında insanoğluın filhakika kesinlikle davrandıklarını değil, kesinlikle davranmaları icap ettiğini gösterir. Dostluk, namına uyulmak ve uygulanmak bâtınin vardır. Hak değeri nedeniyle, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene atmak, maşerî dirimın gerçekleşmesini hazırlamak ister. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Dostluk düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin katsına kabul edilmesi ve uyulması gereken, katiyen çın kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği gibi, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle sosyete zarfında insanoğluın idare ve davranışlarının tüze kurallarına uymaması, her dem mümkündür. “İşte tüze, beniâdem davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir tertibat, bir bütündür.” İnsan-beniâdem, beniâdem-doğa ilişkilerinin insanlığın müşterek çıkarı ve huzuru bâtınin evrensel ilkelerle güvence altına tuzakınmasıdır. Dostluk, adamlık seviyesi bâtınin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine biraşırı görüş ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, sosyete sözleşmesi, doğa ve insanoğlu olarak tamlayan görüşlerdir. Dostluk Nedir Dostluk, toplumun genel menfaatini veya fertlerin ve toplumun müşterek iyiliğini hazırlamak maksadıyla konulan ve hep gücüyle desteklenen kaide, kazı ve kanunların bütünüdür. Daha geniş bir tanılamamıyla tüze, adalete yönelmiş maşerî evetşyalnız düzenidir. Dostluk Söz Manaı Dostluk kelimesi Arabi “kazı” kökünden hasılat ve kazı kelimesinin çoğkoca olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Fellahçda “kazı” kelimesinin çoğkoca “beddua’kak”tır. Türk Tat alma organı Kurumu’na göre tüze kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım gücünü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” demeı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk demeında da kullanılır. Uygulayım Manaı Dostluk dönemden döneme değiştiği bâtınin hala doyurucu bir tanılamam konstrüksiyonlamamıştır. Kant “Dostlukçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok kabul edilen tanılamamı ise: “Makul bir zamanda sınırlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması ülke zoruna (müeyyide) sargılanmış kurallar bütünüdür.” Ilmî bir disiplin olarak tüze, kendi zarfında bel kemiği olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun eşhas arası ilişkileri bap yer kısmına Özel Dostluk, eşhas ile ülke veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Halk Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Dostluk, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna tahsisat Temel Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku hep hukukunun çıbanlıca alt dallarıdır. Dostluk Kuralları ve Özellikleri Hukuku diğer toplumu aranjör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik ülke tarafından güvenceye tuzakınmış ve cebri yapmış oldurımlara mevla olmasıdır. Dostluk kuralları beniâdem davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun boy bos yargılarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla misal nitelikteki birlik durumlarda uygulanması esenlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Dostluk yerında yapmış oldurım hep gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek bâtınin kullanılır. Dostluk düzenini esenlamayı ve korumayı yalnızçlayan yapmış oldurımlar gene tüze düzeninin öngördüğü şekilde adına getirilir. Maddi ve tinsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yapmış oldurımlar bu durumları dikilmek bâtınin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, hapis ve kazanç cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, vurgun mantinota; vergi hukukunda vergi ve gümrüksüzçılık cezaları gibi bambaşka tüze dallarında bambaşka yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile dayalı çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; zihini bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazılar felsefik değil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek veya politik görüşleri tüze biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan tüze, genel olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Dostluk, adalete yönelmiş maşerî bir evetşyalnız düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu adına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, uygulama yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun maşerî dirimı düzenleyip insanoğluın pasış ve emniyet zarfında bir arada evetşamalarını esenlamaktır. 2. Uygulama Yarar (Içtimai İhtiyaçların Huzurlanması) Hukukun uygulama amacını, maşerî gerçeklik belirler. Dostluk bu fonksiyonu ile sosyete zarfında canlı insanoğluın, birbirleri ile düşünmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanoğlunun konstrüksiyonsından meydana gelen gereksinimlerinı katlamaya çtuzakışır. Dostluk bu fonksiyonu ile veladet, evlenme, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir tüze düzeni dirimın bel kemiği gerçeklerini görmezden gelemez. Dostluk düzeni, insanoğlunun tabii konstrüksiyonsına ve bundan sonra mevrut gereksinimlerine iyi geçmek zorundadır. Dostluk önemli ölçüde, ekonomik gerçeklere de sadıkdır; ekonomik ihtiyaçlara uymalı ve onları katlamalıdır. 3. Hak Dostluk bu fonksiyonu ile sınırlı bir kodifikasyon altına aldığı sosyal ihtiyaçları, özü salt bir denklik düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak başlıca kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısa tanılamamıyla hak, “bir denklik düşüncesi”dir. “Hak, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) geçmek üzere iki bambaşka anlamda kullanılır. Hak esasen ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, fazilet, fazilet demeında ferdî bir özelliği deyimler. Zat her dem haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni çevirmek yolunda kesiksiz ve değhizmetmez bir çaba gösterir. İşte bu idare ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile dayalı oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir fazilet olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak fehvaı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin somut durumlarda gerçekleştireceği rabıta biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte tüze yerında hukuki boy bos olarak kelam konusu olan hak de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü tüze, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve rüşvetlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Maşer bâtınindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini bâtınaziz kurallar birlikü olarak tüze, bu değerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve yönetmek yerinde bulunmuş olduğuna göre, adaletin böylelikle, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Dostluk normlarında hak acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut tüze ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü hak fehvaı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm tüze sistemine ve sistemlerine hükümran kâin, nesnel ve salt bir boy bos niteliğindeki adalettir. Dostluk bir sosyete düzenini bâtınerir. Hukukun varlık sebebi de adalettir; lüzum mevcut düzeni sakınmak, gerekse onu değhizmettirmeyi meşrulaştırmak bâtınin her dem adalete çıbanvurulur. Nesnel ve kanun üstü hak hukukta katmıza kurulu tüze düzenlerinin birincil örneği, olması gereken tüze demeında tüze idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, mevcut tüze düzenlerinin namına iyi olup olmadığı açısından bir boy bos ve yorum ölçüsü olur. Gene bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun yapmak amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yapıcı ve menfi katlıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon muvazene zarfında olduklarında, adil bir tüze düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Uygun olarak tüm tüze normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak tüze, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşerî evetşyalnız uyacak, hem de bu maşerî dirimın pasış zarfında sürebilmesi bâtınin bir düzen görünümünü esenlamaya çtuzakışacaktır.

afyon şirket avukatı